بنزوات سدیم نمک اسید بنزوئیک بوده و فرمول شیمیایی آن NaC6H5CO2 است. به لحاظ حلالیت در اب این ماده محلول در آب است. اگر خواسته باشیم بنزوات سدیم را تولید می کنیم می بایست هیدروکسید سدیم و اسید بنزوئیک را با یکدیگر مخلوط کنیم. بنزوات سدیم با خنثی‌سازی اسید بنزوئیک به وسیله هیدروکسید سدیم بدست می آید.
مشخصات فیزیکی-شیمیایی بنزوات سدیم:
| فرمول شیمیایی: C7H5NaO2 |
جرم مولی : 144.11 گرم بر مول |
| شکل ظاهری: جامد سفید |
چگالی :10.79 گرم بر سانتی متر مکعب |
| حلالیت در آب: محلول |
دمای ذوب: 410 درجه سانتیگراد |
| نقطه جوش: ------ |
نقطه اشتعال:------ |
| دمای ذخیره سازی: زیر 30 درجه سانتیگراد |
هشدارها: محرک |
خصوصیات و کاربردهای کلی سدیم بنزوات:
سدیم بنزوات از فعالیت قارچ و باکتری جلوگیری کرده لذا یک ماده نگهدارنده غذایی خوب به شما می رود.
با توجه به پی اچ اسیدی این ماده، بیشتر در غذاهای سازگار با محیط اسیدی مانند چاشنی‌های سالاد (سرکه)، نوشابه‌های گازدار (اسید کربنیک)، مرباها و آبمیوه‌ها (اسید سیتریک)، ترشیجات (سرکه)، و سس‌ها از آن استفاده می شود.
معمولاً از بنزوات سدیم بیشتر از اسید بنزوئیک به عنوان نگهدارنده غذایی استفاده می‌شود با این که اسید بنزوئیک نگهدارنده? مؤثرتری است ولیکن اسید بنزوئیک ایراد جدی در این زمینه دارد و آن این است که در آب کامل حل نمی شود.
از سدیم بنزوات در تولید شوینده های بهداشتی نیز استفاده می شود و با نام تجاری E211 شناخته می شود.
با توجه به سرعت سوختن بالای این ماده، از سدیم بنزوات به عنوان سوخت ترقه‌های موشکی در مواد آتش‌بازی استفاده می شود. این ماده به هنکام سوختن صدای سوت مانند از خود ایجاد می کند.
اسید بنزوئیک به صورت طبیعی در مواد غذایی نیز یافت می شود. این ماده در مقدار کم در آلو، گوجه، دارچین، میخک، و سیب پیدا می شود.
سدیم بنزوات یک ماده نگهدارنده شیمیایی است که به طور گسترده در صنایع مختلف برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها، قارچ‌ها و سایر میکروارگانیسم‌ها استفاده می‌شود. این ماده به صورت پودر یا گرانول سفید رنگ با فرمول شیمیایی C₇H₅NaO₂ یا C6H5COONa وجود دارد. بنزوات سدیم و بنزوات پتاسیم در ترکیب با اسید آسکوربیک (ویتامین ث) تولید بنزن می‌کنند، که ماده سرطان زای شناخته شده است. با این حال، مقادیر آن کمتر از میزانی است که خطرناک شناخته می‌شود.حرارت، نور و زمان نگهداری می‌توانند بر نرخ تولید بنزن تاثیرگذار باشند.
**کاربردهای سدیم بنزوات:**
* **نگهدارنده مواد غذایی:** سدیم بنزوات به عنوان یک نگهدارنده در طیف گسترده‌ای از محصولات غذایی مانند نوشیدنی‌های گازدار، آب میوه‌ها، ترشیجات، مرباها، سس‌ها، مارگارین، و فرآورده‌های گوشتی استفاده می‌شود. این ماده از رشد میکروارگانیسم‌های مضر جلوگیری کرده و عمر مفید محصول را افزایش می‌دهد.
* **نگهدارنده دارویی:** در برخی از داروها، به ویژه شربت‌ها و محلول‌های خوراکی، از سدیم بنزوات به عنوان نگهدارنده استفاده می‌شود.
* **نگهدارنده محصولات آرایشی و بهداشتی:** سدیم بنزوات در برخی از محصولات آرایشی و بهداشتی مانند لوسیون‌ها، کرم‌ها، شامپوها و دهانشویه‌ها به عنوان نگهدارنده برای جلوگیری از فساد و رشد میکروارگانیسم‌ها استفاده می‌شود.
* **کاربردهای صنعتی:** در صنایع مختلف از جمله نساجی، رنگرزی، و تولید پلاستیک نیز از سدیم بنزوات استفاده می‌شود. همچنین، به عنوان یک ماده ضد خوردگی در سیستم‌های خنک‌کننده موتورها کاربرد دارد.
**صنایعی که از سدیم بنزوات استفاده می‌کنند:**
* صنایع غذایی
* صنایع دارویی
* صنایع آرایشی و بهداشتی
* صنایع نساجی
* صنایع رنگرزی
* صنایع تولید پلاستیک
**میزان تولید:**
تولید جهانی سدیم بنزوات به طور قابل توجهی بالاست و سالانه میلیون‌ها تن از این ماده تولید می‌شود. با این حال، آمار دقیق و مشخصی از میزان تولید جهانی در دسترس نیست، زیرا این اطلاعات اغلب به صورت اختصاصی توسط شرکت‌های تولیدکننده نگهداری می‌شود. کشورهای چین، هند و ایالات متحده آمریکا از بزرگترین تولیدکنندگان سدیم بنزوات در جهان هستند.
**روش ساخت سدیم بنزوات:**
سدیم بنزوات معمولاً از طریق واکنش اسید بنزوئیک با هیدروکسید سدیم (سود سوزآور) یا کربنات سدیم (سودا اش) تولید می‌شود. این واکنش یک واکنش خنثی‌سازی است که در آن اسید بنزوئیک با باز واکنش داده و نمک سدیم بنزوات و آب تولید می‌شود.
**واکنش با هیدروکسید سدیم:**
C₆H₅COOH + NaOH → C₆H₅COONa + H₂O
**واکنش با کربنات سدیم:**
2C₆H₅COOH + Na₂CO₃ → 2C₆H₅COONa + H₂O + CO₂
در این فرآیند، اسید بنزوئیک و هیدروکسید سدیم یا کربنات سدیم در آب حل شده و با هم مخلوط می‌شوند. سپس محلول حاصل تصفیه و خشک شده تا سدیم بنزوات به صورت پودر یا گرانول به دست آید.
**نکات ایمنی:**
* سدیم بنزوات به طور کلی به عنوان یک ماده ایمن در نظر گرفته می‌شود، اما مصرف بیش از حد آن ممکن است عوارضی مانند تحریک پوست و چشم، و در موارد نادر، واکنش‌های آلرژیک ایجاد کند.
* در برخی افراد، ترکیب سدیم بنزوات با رنگ‌های مصنوعی موجود در مواد غذایی ممکن است باعث افزایش بیش فعالی در کودکان شود.
* هنگام کار با سدیم بنزوات، استفاده از دستکش و عینک محافظ توصیه می‌شود.