گرانول روی و پودر روی هر دو شکل‌های مختلف فلز روی هستند، اما تفاوت‌هایی در اندازه، شکل، روش تولید و کاربردها دارند. در اینجا به بررسی جزئیات گرانول روی می‌پردازیم:
گرانول روی چیست؟
گرانول روی یک پودر فلزی خالص و خاکستری است. زمانی که بخارات خالص روی در حد چگال هستند تولید می شود. برخی از ویژگی های آن عبارتند از: کیفیت پایدار، بازده خوب و زمان واکنش سریع. پودر روی برای اهداف مختلف در زمینه های مختلف استفاده می شود. از قرن ها قبل از کشف روی در فرم فلزی خود، سنگ های روی برای درمان زخم استفاده می شد. اکسید روی و فلز روی در زوار، هند در طول قرن 12 تا 16 و در چین در قرن 17 ساخته شده است. روی تا سال 1546 در اروپا به عنوان یک فلز مشخص نبود.
گرانول روی (Zinc Granules) به شکل دانه‌های کوچک و تقریباً کروی یا نامنظم فلز روی است. اندازه این دانه‌ها معمولاً بین 0.5 تا 5 میلی‌متر است، اما می‌تواند بسته به کاربرد مورد نظر متفاوت باشد. گرانول روی دارای سطح تماس بیشتری نسبت به قطعات بزرگتر روی است، اما کمتر از پودر روی.
تفاوت گرانول روی با پودر روی:
- اندازه ذرات: مهم‌ترین تفاوت بین گرانول روی و پودر روی در اندازه ذرات آن‌هاست. پودر روی ذرات بسیار ریزتری دارد (در حد میکرون) در حالی که گرانول روی از دانه‌های درشت‌تری تشکیل شده است (در حد میلی‌متر).
- سطح تماس: به دلیل اندازه کوچکتر ذرات، پودر روی سطح تماس بسیار بیشتری نسبت به گرانول روی دارد.
- روش تولید: روش‌های تولید این دو محصول نیز متفاوت است.
- کاربردها: به دلیل تفاوت در اندازه ذرات و سطح تماس، کاربردهای آن‌ها نیز متفاوت است.
- ایمنی: پودر روی به دلیل سطح تماس بالا، خطر آتش‌سوزی و انفجار بیشتری دارد.
نحوه ساخت گرانول روی:
روش‌های مختلفی برای تولید گرانول روی وجود دارد، از جمله:
- اتمیزه کردن مذاب: در این روش، فلز روی مذاب با فشار زیاد از طریق یک نازل عبور داده می‌شود و به صورت قطرات ریز در می‌آید. این قطرات سپس سرد شده و به شکل گرانول جامد می‌شوند.
- خرد کردن و دانه‌بندی: در این روش، شمش‌های روی به قطعات کوچکتر خرد شده و سپس با استفاده از الک‌های مختلف دانه‌بندی می‌شوند تا گرانول‌هایی با اندازه مورد نظر به دست آید.
- روش‌های شیمیایی: در برخی موارد، گرانول روی با استفاده از روش‌های شیمیایی از محلول‌های حاوی روی تولید می‌شود.
کاربردهای گرانول روی:
گرانول روی در صنایع مختلفی کاربرد دارد، از جمله:
- متالورژی: به عنوان عامل احیاکننده در فرآیندهای متالورژیکی برای استخراج فلزات گرانبها مانند طلا و نقره.
- شیمی: در واکنش‌های شیمیایی مختلف به عنوان کاتالیزور یا ماده واکنش‌دهنده.
- آبکاری: برای ایجاد پوشش محافظ روی بر روی قطعات فلزی به منظور جلوگیری از خوردگی.
- تصفیه آب: برای حذف آلاینده‌ها از آب.
- باتری‌سازی: در تولید برخی از انواع باتری‌ها.
- تولید آلیاژ: به عنوان عنصر آلیاژی در تولید آلیاژهای مختلف مانند برنج و زاماک.
- کشاورزی: به عنوان کود برای تامین روی مورد نیاز گیاهان (البته بیشتر از ترکیبات دیگر روی استفاده می‌شود).
قیمت و خرید گرانول روی در ایران:
قیمت گرانول روی در ایران به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- خلوص روی: گرانول‌های روی با خلوص بالاتر معمولاً قیمت بیشتری دارند.
- اندازه ذرات: اندازه ذرات گرانول نیز می‌تواند بر قیمت آن تاثیر بگذارد.
- مقدار سفارش: خرید عمده معمولاً با تخفیف همراه است.
- شرکت تولیدکننده یا واردکننده: قیمت‌ها ممکن است بین شرکت‌های مختلف متفاوت باشد.
- نوسانات بازار ارز: از آنجایی که بخشی از مواد اولیه یا خود گرانول روی ممکن است وارداتی باشد، قیمت آن تحت تاثیر نوسانات بازار ارز قرار می‌گیرد.
نکات مهم در خرید گرانول روی:
- خلوص: قبل از خرید، از خلوص گرانول روی اطمینان حاصل کنید و برگه آنالیز محصول را بررسی کنید.
- اندازه ذرات: اندازه ذرات گرانول باید با کاربرد مورد نظر شما مطابقت داشته باشد.
- بسته‌بندی: بسته‌بندی باید مناسب باشد تا از آلودگی و رطوبت گرانول جلوگیری شود.
- شرکت معتبر: از شرکت‌های معتبر و دارای سابقه در این زمینه خرید کنید.
مشخصات و ویژگیهای روی (زینک):
| عدد اتمی (Z) |
30 |
| جامد |
فاز در STP |
| 692.68 K (419.53 °C, 787.15 °F) |
نقطه ذوب |
| 1180 K (907 °C, 1665 °F) |
نقطه جوش |
| 7.14 |
چگالی (near r.t.) (gr/cm3) |
| 6.57 |
چگالی در حالت مایع (at m.p.) (g/cm3) |
| 25.470 |
ظرفیت حرارتی مولی J\/(mol·K) |
| مقیاس پائولینگ: 1.65 |
الکترونگاتیوی |
خواص گرانول روی (زینک)
گرانول روی یا گرد و غبار روی یا زینک به شکل پودر خاکستری می باشد. بویی ندارد و در آب حل نمی شود. نقطه جوش 907 درجه سانتیگراد یا 1665 درجه فارنهایت دارد. و نقطه ذوب آن 419 درجه سانتیگراد یا 786 درجه فارنهایت است. بسیار قابل اشتعال است و ممکن است احتراق خود به خودی صورت گیرد؛ با این حال، در شرایط عادی تا زمانی که به درستی استفاده و ذخیره شده است، بسیار پایدار است.
سایر کاربرد های گرانول روی
روی، در شکل پودری یا سایر اشکال آن، دارای کاربردهای فراوانی است. به طور عمده در گالوانیزه به عنوان یک ماده ضد خوردگی در فولاد استفاده می شود؛ در ریخته گری اجزای دقیق؛ در ساختن برنج؛ در ساخت رنگ؛ در پزشکی و لوازم آرایشی و بهداشتی؛ و به عنوان مواد مغذی میکرو برای حیوانات، گیاهان و انسان ها. بسته به کاربرد، روی ممکن است به شکل اکسید روی، سولفید روی، آلیاژ روی، کلرید روی، کربنات روی، فسفات روی و کرومات روی باشد.
گرانول های روی سطح بیشتری برای واکنش با اسید می دهد، بنابراین هیدروژن سریع تر تشکیل می شود. همچنین،گرانول های روی دارای دانه گرانول مس به عنوان یک ناخالصی هستند، که واکنش را کاتالیز می کند.