کلرید جیوه (Mercury Chloride): بررسی جامع و تخصصی
کلرید جیوه، که با نام‌های دیگری همچون مرکوریک کلراید، دی کلرید جیوه و سلیمان نیز شناخته می‌شود، یک ترکیب شیمیایی با فرمول HgCl₂ است. این ماده، جامدی کریستالی سفیدرنگ و سمی است که به خوبی در آب حل نمی‌شود. به دلیل خواص منحصر به فردش، در گذشته کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف و پزشکی داشته است، اما امروزه به دلیل سمیت بالا، استفاده از آن به شدت محدود شده است.
نام‌ها و کدهای بین‌المللی کلرید جیوه:
- نام IUPAC: Mercury(II) chloride
- نام‌های دیگر: مرکوریک کلراید، دی کلرید جیوه، سلیمان، corrosive sublimate
- شماره CAS: 7487-94-7
- شماره EC: 231-299-8
- کد PubChem: 24407
پارامترهای فیزیکی و شیمیایی کلرید جیوه:
- شکل ظاهری: جامد کریستالی سفیدرنگ
- جرم مولی: 271.52 گرم بر مول
- چگالی: 5.43 گرم بر سانتی‌متر مکعب
- نقطه ذوب: 276 درجه سانتی‌گراد
- نقطه جوش: 302 درجه سانتی‌گراد
- حلالیت در آب: کم (حدود 6.9 گرم در لیتر در دمای 20 درجه سانتی‌گراد)
- ساختار کریستالی: اورتورومبیک
- فشار بخار: در دمای اتاق ناچیز است.
- پایداری: در شرایط عادی پایدار است، اما در حضور نور به تدریج تجزیه می‌شود.
- واکنش‌پذیری: با فلزات، بازها و عوامل کاهنده واکنش می‌دهد.
روش ساخت کلرید جیوه:
کلرید جیوه معمولاً از طریق یکی از روش‌های زیر تولید می‌شود:
- واکنش مستقیم جیوه با کلر: این روش شامل عبور گاز کلر از روی جیوه گرم شده است.
Hg + Cl₂ → HgCl₂
- واکنش کلرید جیوه (I) با کلر: در این روش، کلرید جیوه (I) (کالومل) با کلر واکنش می‌دهد و کلرید جیوه (II) تولید می‌شود.
Hg₂Cl₂ + Cl₂ → 2 HgCl₂
- واکنش اکسید جیوه با اسید کلریدریک: اکسید جیوه با اسید کلریدریک واکنش داده و کلرید جیوه (II) تولید می‌شود.
HgO + 2 HCl → HgCl₂ + H₂O
کاربردهای صنعتی و پزشکی کلرید جیوه:
به دلیل سمیت بالا، کاربردهای کلرید جیوه به شدت محدود شده است. با این حال، در گذشته از این ماده در زمینه‌های زیر استفاده می‌شد:
- ضدعفونی کننده: به عنوان یک ضدعفونی کننده قوی برای سطوح و تجهیزات استفاده می‌شد.
- عامل ضد قارچ: برای جلوگیری از رشد قارچ‌ها در چوب و سایر مواد استفاده می‌شد.
- حشره کش: به عنوان یک حشره کش قوی برای از بین بردن آفات کشاورزی و حشرات خانگی استفاده می‌شد.
- پزشکی: در گذشته، به عنوان یک داروی موضعی برای درمان بیماری‌های پوستی و عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شد (البته این کاربرد به دلیل سمیت بالا منسوخ شده است).
- دباغی چرم: در فرایند دباغی چرم برای حفظ و استحکام چرم استفاده می‌شد.
- عکاسی: در گذشته، در فرایندهای عکاسی استفاده می‌شد.
توجه: استفاده از کلرید جیوه به دلیل سمیت بالا برای انسان و محیط زیست بسیار خطرناک است و باید با احتیاط فراوان و تحت نظارت متخصصان انجام شود.
قیمت کلرید جیوه در ایران و جهان:
قیمت کلرید جیوه به عوامل مختلفی مانند خلوص، مقدار، تولیدکننده و شرایط بازار بستگی دارد. به دلیل محدودیت‌های قانونی و نظارتی، خرید و فروش این ماده در بسیاری از کشورها به شدت کنترل می‌شود.
در ایران: به دلیل محدودیت‌ها و نظارت‌های سخت‌گیرانه، قیمت کلرید جیوه بسیار متغیر است و به سختی می‌توان قیمت دقیقی برای آن ارائه داد.
در جهان: قیمت کلرید جیوه در بازار جهانی نیز متغیر است و بسته به شرایط بازار و عوامل ذکر شده تعیین می‌شود. برای اطلاع از قیمت دقیق، می‌توانید با تامین کنندگان مواد شیمیایی تماس بگیرید.
میزان تولید و فروش کلرید جیوه چقدر است؟
به دلیل سمیت بالا و محدودیت‌های قانونی، میزان تولید و فروش کلرید جیوه در سال‌های اخیر به شدت کاهش یافته است. آمار دقیقی از میزان تولید و فروش این ماده در دسترس عموم نیست، اما می‌توان گفت که حجم تولید و فروش آن در مقایسه با گذشته بسیار کمتر شده است.
نکات مهم در خصوص کلرید جیوه:
- کلرید جیوه یک ماده بسیار سمی است و تماس با آن می‌تواند باعث آسیب جدی به سلامتی انسان شود.
- در صورت تماس با کلرید جیوه، فوراً با پزشک تماس بگیرید.
- از نگهداری کلرید جیوه در مکان‌های عمومی و در دسترس افراد غیر متخصص خودداری کنید.
- در صورت استفاده از کلرید جیوه، از تجهیزات حفاظت فردی مناسب مانند دستکش، ماسک و عینک استفاده کنید.
- رعایت نکات ایمنی در هنگام کار با کلرید جیوه بسیار ضروری است.
امیدوارم این اطلاعات جامع و تخصصی در مورد کلرید جیوه برای شما مفید باشد.